Ga door naar hoofdcontent
misc/arrow-dots-black Informatiemisc/arrow-dots-blackHartfalen

Hartfalen

Bepaal zorgprofiel

Vaststellen persoonlijke voedingszorgbehoefte

KlachtenSpecifiek: (paroxismaal nachtelijke) dyspneu, verminderde inspanningstolerantie, vermoeidheid en/of trage hersteltijd na inspanning, vocht in de enkels. Minder specifiek: ascites, verminderde eetlust, gewichtstoename (>2kg/3 dagen), gewichtsverlies (m.n. bij chronisch hartfalen), opgeblazen gevoel
NYHA classificatie– Klasse I: geen beperking van het inspanningsvermogen; normale lichamelijke activiteit veroorzaakt geen overmatige vermoeidheid, palpitaties of dyspneu
– Klasse II: enige beperking van het inspanningsvermogen; in rust geen klachten maar normale lichamelijke inspanning veroorzaakt overmatige vermoeidheid, palpitaties of dyspneu
– Klasse III: ernstige beperking van het inspanningsvermogen; in rust geen of weinig klachten, maar lichte lichamelijke inspanning veroorzaakt – overmatige vermoeidheid, palpitaties of dyspneu
– Klasse IV: geen enkele lichamelijke inspanning mogelijk zonder klachten; ook klachten in rust
Gewichtsverloopgewichtstoename op langere termijn of van >2 kg in 3 dagen kan duiden op vochtretentie/decompensatio cordis. Gewichtsverlies kan duiden op cardiale cachexie, >5% binnen 1 maand of > 10% binnen 6 maanden
Screeningsuitslag (risico) op ondervoedinginstrumenten voor screening en assessment van ondervoeding: Zakboek Diëtetiek
Cardiale cachexieprevalentie 5-15%, verhoogd risico bij HFrEF ( hartfalen met verminderde ejectie fractie). Cachexie is een multifactorieel syndroom wat wordt veroorzaakt door onderliggende ziekte en wordt gekarakteriseerd door progressief verlies van skeletspiermassa
Laboratoriumgegevens(NT-pro)BNP, Natrium, Kalium, eGFR, kreatinine, Hb, ijzer, bloedglucose
DiagnoseMet behulp van kliniek en aanvullend onderzoek. Bijv. echocardiografie; mate van linker en rechterventrikel ejectiefractie, kleplijden
Bloeddrukvolgens de geldende normen
Medicatiediureticum, ACE-Remmer of Angiotensine II receptor blokker, Bèta-blokker, aldosteron antagonist
Complicatiesdecompensatio cordis, achteruitgang nierfunctie, ondervoeding, cardiale cachexie, depressie, elektrolytstoornissen
Comorbiditeitanemie en ijzerdeficiëntie, angina pectoris, angst en depressie, atriumfibrilleren, cachexie (m.n. bij HFrEF), COPD, hypertensie, jicht, nierfunctiestoornis
VoedingspatroonVoldoet de voeding aan Richtlijnen Goede Voeding?, zoutinname maximaal 6 gram, vochtrestrictie 1,5-2 liter per dag (contra-indicatie: ileostoma), bij alcohol-geïnduceerde cardiomyopathie is alcohol niet toegestaan
Voedingssupplementendrinkvoeding, thiamine
Persoonlijke factorenwerk, psychosociale omstandigheden, mogelijkheden om boodschappen te (laten) doen, gezondheidsvaardigheden
Leefstijlfactorenbeweging, slaappatroon, stress, roken, alcohol, drugs

Bronnen

  • ESC Clinical practice guidelines Acute and chronic heart failure, 2016
  • Zorg rondom hartfalen, prof. dr. Tiny Jaarsma, dr. Martje van der Wal, 2015
  • Nederlandse vereniging voor reumatologie, Richtlijn jicht, 2013
  • Gezondheidsraad (2015), Richtlijnen goede voeding. Gezondheidsraad, Den Haag, publicatienr. 2015/24

Laatste update: februari 2018 door netwerk Nederlandse Werkgroep Diëtisten Cardiologie

Artsenwijzer