Gebruik lithium bij bipolaire stoornis en depressie
Medische diagnose
Bipolaire stoornis en depressie; gecombineerde medicatiebehandeling met lithium
Bepaal zorgprofiel
Vaststellen persoonlijke voedingszorgbehoefte
| Klachten | – Manische episode (een aanhoudende verhoogde (eufore) stemming of prikkelbare (dysfore) stemming) – Hypomane episode (minder hevig dan een manische episode maar anders dan normaal gedrag). – Depressieve episode (aanhoudend depressieve stemming en het verlies van belangstelling. Soms gepaard gaand met psychotische verschijnselen) |
| Comorbiditeit van een bipolaire stoornis | alcohol/drugsmisbruik, angststoornissen, persoonlijkheidsstoornis cluster B, ADHD, eetstoornissen, somatische aandoeningen (cardiovasculair, diabetes mellitus, endocriene stoornissen, migraine) |
| Bijwerkingen | – Vroeg optredend, kortdurende bijwerkingen ( misselijkheid, diarree, hypothyreoïdie) – Vroeg optredend, aanhoudende bijwerkingen (gewichtstoename, verandering van smaak, hyposialie/dorst en tremor, cognitieve- en concentratiestoornissen) – Laat optredend, over het algemeen aanhoudende bijwerkingen (polyurie, polydipsie, schildklierafwijkingen, huidaandoeningen en renale diabetes insipidus) |
| Complicaties | intoxicatie, dehydratie, nierinsufficiëntie, hypercalciëmie (cave suppletie vitamine D) en bij ouderen kans op delier bij onvoldoende vochtinname |
| Laboratoriumgegevens | Nier-, lever-, schildklierfunctie. Elektrolyten; bloedglucosewaarde; lipidenwaarde plasma. Vitamine D. Zwangerschapstest; urinescreening: albumine, sediment, soortelijk gewicht. |
| Bloeddruk | Streefwaarden: systolische bloeddruk < 140 mm (boven de 80 jaar <= 160mmHg) |
| Medicatie | Geneesmiddelen die gebruikt kunnen worden bij behandeling bipolaire stoornis, Stemmingsstabiliserende middelen: Lithiumcarbonaat (Priadel)Valproïnezuur (Depakine), Carbamazepine (Tegretol), Lamotrigine (Lamictal) Moderne (atypische) antipsychotica: Olanzapine (Zyprexa), Quetiapine (Seroquel), Clozapine (Leponex), Risperidon (Risperdal) |
| BMI | Streefwaarde 18.5 – 25 kg/m2 |
| Gewichtsverloop | Gewicht bij start medicatie en na 3 maanden |
| Voedingspatroon | Regelmaat in eetpatroon, energie-inname, voeding volgens Richtlijnen goede voeding met specifieke aandacht voor zoutinname en vochtinname |
| Transpireren | klimaat en arbeid |
| Leefstijlfactoren | roken, beweging, slaappatroon, alcoholgebruik en verslavingsproblematiek |
| Persoonlijke factoren | motivatie, concentratie, stemming, verwachtingen, informatiebehoefte, misverstanden, psychosociale omstandigheden, woonomgeving (eventueel verblijf in instelling |
Bronnen
- Melissen-Leeuwen JA, Pruissen-Boskaljon JC, Hoorn van R.C. Voedingsadviezen bij lithiummedicatie., Informatorium voor Voeding en Diëtetiek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; augustus 2014
- Melissen-Leeuwen JA, Pruissen-Boskaljon JC, Hoorn van R.C. Voeding bij lithiumgebruik; Dieetbehandelingsrichtlijn 2010 Uitgevers, 2017
- Brochure Dieetadviezen bij gebruik van lithium; Uitgave Afdeling Diëtetiek Parnassia Groep Den Haag; 2015
Laatste update: maart 2019: door de afdeling Diëtetiek Parnassia Groep Den Haag, namens Diëtisten Psychiatrie Nederland (DPN)