‘Preventie lijkt vooral excuus om ongezond aanbod te laten bestaan’

Het voorstel om een minimumleeftijd voor fastfood in te stellen, ging dit voorjaar gepaard met een storm van kritiek in verschillende media. Het idee staat in het rapport Gezond leven, de zorg voor het lichaam als gemeenschappelijk goed van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA (WI). Het rapport is bedoeld om richting te geven aan toekomstig overheidsbeleid, voor de inrichting van een gezonde samenleving, vanuit het perspectief van het CDA. Samen met NVD-directeur Bianca Rootsaert ging het NTVD in gesprek met de auteur van het rapport: Gerard Adelaar.

Het stukje over beperkingen rond fastfood komt naar voren in het afsluitende hoofdstuk van het rapport waarin de perspectieven voor het beleid zover mogelijk worden geconcretiseerd. Daarin wordt een antwoord gegeven op de vraag wat de samenleving, marktpartijen, de landelijke en de gemeentelijke overheden kunnen doen om de zorg voor het eigen lichaam te bevorderen en levensstijl en lichaam met elkaar in balans te brengen. Daarvoor zou de focus in alle geledingen van de samenleving verlegd moeten worden van ziekte en behandeling naar zelfzorg, en zou er meer aandacht voor de zorg voor het lichaam moeten komen, met een centrale plaats voor gezonde voeding.

In het gesprek gaan Bianca Rootsaert en Gerard Adelaar in op verschillende aspecten van een gezonde samenleving, waarbij, volgens het rapport, gezonde voeding en een gezond lichaam, een belangrijke rol spelen. Over een mogelijke oplossing het tij van ongezonde ontwikkelingen te keren zegt Adelaar onder andere: “Als je me nu met het pistool op het hoofd vraagt waar te beginnen, dan denk ik toch dat je moet denken aan de aanpak van het ongezonde voedselaanbod. Je kunt van alles hieromtrent doen, mensen erop toerusten, voorlichting geven, prikkels toedienen, vertellen wat slecht voor ze is, maar daar ga je het niet mee redden zolang het ongezonde aanbod zich blijft opdringen.”

Ook ziet Adelaar een rol voor diëtisten weggelegd. Als het om de verandering bij consumenten naar een gezondere samenleving gaat, dan stelt Adelaar zich de transitie positief voor. “We stellen de problemen nu vaak negatief voor. Als je niet dit doet, krijg je kanker, word je te dik, krijg je diabetes, enzovoort. Dat is niet leuk en werkt niet goed. Het zou veel positiever zijn om met elkaar naar een mooi toekomstbeeld te werken; wat diëtisten mee kunnen helpen schetsen. Waarin het gaat over het laten aansluiten van levensstijl op lichaam en een nieuwe voedselcultuur, waarin je vreugde hebt, waarin je gezellig samen, gezond kunt eten en drinken. Door dit thema aan te pakken en ermee bezig te zijn, zal het kunnen bijdragen aan het welzijn en gezondheid van mensen.”

Een transitie is vaak een zaak van lange adem, daarom geeft Adelaar in het rapport veel aandacht aan de zorg voor de nieuwe generatie. Door met ouders en op scholen al intensief met een nieuwe, gezonde voedselcultuur bezig te zijn, kan deze beter beklijven en verder ebben. “Een diëtist in iedere klas?”, vraag Rootsaert zich af. “Diëtisten zouden hier een geweldige rol in kunnen spelen”, aldus Adelaar.

Het artikel verschijnt in de zomeruitgave van NTVD en is voor leden en abonnees al in te zien via de website. Rootsaert en Adelaar gaan verder in op de rol van zorgverzekeraars, het huidige preventieakkoord (dat volgens Adelaar serieuzer moet worden) en de rol van overheid en bedrijfsleven. Ook beantwoordt Adelaar een aantal stellingen, waaronder: In 2040 is er geen ongezond bewerkt voedsel meer en De huidige (hedonistische) voedselcultuur is de nieuwe zingeving.

Wie is Gerard Adelaar?
Gerard Adelaar (1983) is zelfstandig adviseur gezondheidszorg en gezondheidsbevordering. Als projectmedewerker bij het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA schreef hij een visie op de rol van samenleving, markten en overheden bij een gezonde leefstijl. Hij werkte een aantal jaren voor zorgverzekeraar Zilveren Kruis en schreef het boek De onverbeterlijke mens: reflecties op medicalisering.