“Mooie ontwikkeling, maar niet de holy grail”

Een nieuw medicijn dat kan worden ingezet bij de aanpak van obesitas Naltrexone-bupropion (Mysimba) gaat mogelijk vergoed worden vanuit de basiszorg. Het Zorginstituut Nederland (ZINL) heeft het ministerie van Volksgezondheid hierover deze week positief geadviseerd. Is met de komst van nieuwe obesitasmedicijnen een nieuwe farmaweg ingeslagen die invloed heeft op de zorg van de diëtist?

Na Saxenda is Mysimba het tweede medicijn dat in korte tijd door het Zorginstituut is geadviseerd als een te vergoeden middel in de aanpak van obesitas. Positieve berichten in de media over de werking doen in Mysimba een wondermiddel vermoeden, zoals de directeur van de Nederlandse Obesitaskliniek tegenover de NOS verklaarde: “Mysimba is een geweldige oplossing voor bepaalde groepen”, aldus Kobus Dijkhorst, arts en directeur van de kliniek.

Daarbij maakt hij wel de kanttekening dat het medicijn niet voor iedereen geschikt is en bijwerkingen kan hebben, net als andere beschikbare medicatie voor andere aandoeningen. Ook hoogleraar Diëtetiek Marian de van der Schueren van Wageningen University & Research (WUR) wijst op de vele bijwerkingen zoals beschreven in een studie naar het medicijn.

“Toch vind ik deze ontwikkeling eigenlijk wel mooi, maar niet als holy grail”, licht De van der Schueren toe. “De kern van het verhaal is natuurlijk het aannemen van een gezonde(re) leefstijl; maar als dit medicijn daarnaast een extra zetje kan zijn, dan kan dit natuurlijk wel helpen. Dus niet als eerste keus, maar als aanvulling. Ook zijn er nog nauwelijks studies bij mensen met een BMI onder de 30, dus daarom ook geen eerste keuze voor mensen met BMI onder de 30.”

Algemeen manager van het Partnerschap Overgewicht Nederland (PON), Dr. Karen Freijer, wijst erop dat het middel Mysimba nu nog niet beschikbaar is vanuit de basiszorg. De verwachting is dat de benodigde vervolgstappen nog enkele weken in beslag nemen en dat waarschijnlijk per 1 juli de voorschrijfsystemen ingeregeld zullen zijn en het medicijn vanuit de basiszorg vergoed wordt. Na het versturen van de brief door ZiNL moet nog de ondertekening door de minister van VWS plaatsvinden alvorens het in de regelgeving is opgenomen, dan volgt nog publicatie in de Staatscourant, de totstandkoming van de finale formulieren van Zorgverzekeraars Nederland en vermelding in de zogenoemde Z-Index/Taxe.

PON is een adviesorgaan dat benaderd wordt door onder andere ZINL om te adviseren over bijvoorbeeld aanvragen die farmaceuten bij ZINL hebben ingediend, zoals die voor het vergoeden van een medicijn uit de basisverzekering. “Wij geven op alle punten heel gedetailleerd advies zodat ook de inzet van de medicatie overeenkomt met de van kracht zijnde richtlijn-zorgstandaard”, licht Freijer toe. “Pas als het ZINL een oordeel heeft geveld en de (advies)brief naar de minister van VWS is gegaan, krijgen wij het verslag betreffende wat het ZINL wel en niet van ons advies heeft overgenomen en soms met een reden. Het oordeel en beslissing van ZINL liggen dan al vast. Wij kunnen helaas (vooralsnog) niets anders doen dan heel duidelijk maken wat onze adviezen zijn met daarbij de goede onderbouwing.”

Het PON is betrokken om zoveel mogelijk te zorgen dat de inzet van medicatie gebeurt volgens de van kracht zijnde richtlijn en zorgstandaard. Tot de herziene richtlijn en zorgstandaard verschijnt, geldt de zorgstandaard obesitas uit 2010.  Freijer: “In de periode tussen de versturing van het adviesbrief, met beoordeling van ZINL aan de minister van VWS, kunnen wij heel goed doornemen wat het advies uiteindelijk geworden is en of het overeenkomt met hetgeen wij hebben aangegeven en of de stand van de wetenschap wordt gevolgd (richtlijn-zorgstandaard). Als dit niet zo is, melden wij onze bezorgdheid bij het ZINL, bij onze PON-partners en Zorgverzekeraars Nederland en we hopen dat we dan met elkaar ervoor kunnen zorgen dat passende zorg geleverd kan worden.”

In de zorgstandaard obesitas komt onder andere naar voren dat medicatie kan worden overwogen als een GLI niet succesvol is na een jaar behandeling bij mensen met een BMI tussen 25 en 35 zonder co-morbiditeit. Bij de groep met een BMI vanaf 35 met een co-morbiditeit of vanaf een BMI van 40, zou al vroeger in de behandeling aan medicatie gedacht kunnen worden, als ondersteuning van GLI-plus (intensief GLI-programma inclusief cognitieve gedragstherapie). “Het PON werkt hard om ervoor te zorgen dat de inzet van onder andere farmacotherapie overeenkomt met de van kracht zijnde richtlijn en zorgstandaard: stepped en matched care”, aldus Freijer.

Zoals bij de introductie van Saxenda verwacht Freijer ook veel vragen rond Mysimba van paramedici en andere zorgverleners. “Hiervoor hebben we op onze site berichtgeving met Q&A’s ingericht. We doen dat in samenwerking met zorgverzekeraars en het ZINL. Daarnaast zijn we druk bezig met de herziening van de richtlijn en zorgstandaard obesitas die rond Q3/Q4 van dit jaar zal verschijnen.”  

Karen geeft verder aan dat het PON druk bezig is om met Zorgverzekeraars Nederland en ZINL een volledige Q&A te maken over de inzet van farmacotherapie in de behandeling van overgewicht en obesitas. Hierin zullen ook de indicatie- en vergoedingsvoorwaarden van de beschikbare medicatie op een rij gezet zijn, zodat duidelijk wordt wat voor welke cliënt beschikbaar is.

Ondertussen gonst het in de media al van de berichten over lifestyle-medicijnen en wordt de vraag gesteld of de pil het einde betekent van de 1 op 1 zorg door de diëtist. Over dat laatste denkt Marian de van der Schueren van niet. “Diëtisten kunnen dit aangrijpen als een kans: een gezondere leefstijl én een ondersteunend medicijn, 1 + 1 = 3. De kosten van het nieuwe medicijn zijn ongeveer 100 euro per maand, als je die afzet tegen de ongelooflijke hoeveelheid kosten die gepaard gaan met co-morbiditeit, dan lijkt dit kosteneffectief. Maar nogmaals: alleen in combinatie met de leefstijlinterventie en/of inzet van de diëtist. Dus behoorlijk intensieve dieetbegeleiding moet hier onderdeel van uitmaken.”

Ze wijst er tot slot op dat ook van het nieuwe medicijn de langetermijneffecten op het gewichtsverlies niet bekend zijn. “De vraag is of gewichtsverlies uiteindelijk behouden blijft”, aldus Marian.

Mysimba® is goedgekeurd voor het gebruik bij patiënten met een aanvankelijke body mass index van 30 of hoger. Het kan echter ook worden gegeven aan personen met een body mass index tussen de 27 en 30 indien er sprake is van andere met het gewicht verband houdende aandoeningen, zoals ((risicofactoren voor) hart- en vaatziekte, diabetes mellitus type 2, slaapapneu en/of artrose).
Mysimba® kan door de (huis)arts na 16 weken worden stopgezet als de patiënt niet minstens 5 procent van het aanvankelijke lichaamsgewicht is afgevallen. De arts kan ook aanraden te stoppen met de behandeling als er bezorgdheid is over verhoogde bloeddruk, of als er zorgen bestaan wat betreft de veiligheid of verdraagbaarheid van dit geneesmiddel.
De vergoedingsvoorwaarden zoals deze door ZN nog worden opgesteld op basis van het advies van het Zorginstituut (ZINL) zullen op de artsenverklaring duidelijk worden. Deze wordt verwacht op 1 juli a.s.