Chatgpt vervangt de diëtist niet, zegt ChatGPT

Is Chatgpt beter dan een diëtist? We vroegen het de chatbot Chatgpt zelf, en dit was het antwoord: “Een diëtist heeft gespecialiseerde kennis en kan persoonlijk advies geven op basis van je specifieke behoeften en gezondheid. Chatgpt kan algemene informatie bieden, maar het is geen vervanging voor professioneel advies, vooral als het gaat om complexe gezondheidskwesties. Het kan wel dienen als aanvullende bron van informatie.”

“Tja, dat is eigenlijk precies wat het is”, zegt Bianca Rootsaert, directeur van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten. “Dat is dan ook de reden dat wij een Visie op Digitale Zorg maakten en diverse projecten uitvoeren om digitalisering verder in de eerste lijn te implementeren. Digitale tools of een chatbot zoals Chatgpt kunnen helpen, maar zijn geen vervanging van een diëtist.”

Aanleiding voor haar reactie is het verschijnen van een onderzoek van Wageningen University in het tijdschrift Journal of Nutrition and Metabolism. De onderzoekers legden acht veel voorkomende vragen over voeding en gezondheid achtereenvolgens voor aan achttien diëtisten, negen voedingsexperts en de robot chatgpt.

De acht vragen verzamelden de onderzoekers door te rade te gaan bij diëtisten zelf. Ze werden per thema gesteld in het Nederlands en Engels, te weten: 1. Kan ik intermittent fasting gebruiken om sneller gewicht te verliezen; 2. Hoe kan ik smaakvol eten zonder zout te gebruiken?; 3. Zijn fruitsuikers slecht om te consumeren?; 4. Zijn koolhydraten slecht?; 5. Is het beter om suiker door honing te vervangen?; 6. Wat is een gezonde snack?; 7. Stelling: Ik heb verschillende diëten geprobeerd in de afgelopen jaren, ik verlies gewicht en nu komt het terug; 8. Is suppletie van vitamines en mineralen nodig?

Uit de resultaten blijkt dat bij vijf van de acht antwoorden chatgpt beter scoorde dan de diëtisten, zagen de onderzoekers. Ook was de samenhang in de antwoorden en de wetenschappelijke nauwkeurigheid bij chatgpt groter. “Onze resultaten suggereren dat Chatgpt gebruikt kan worden om vaak aan diëtisten gestelde vragen over voeding te beantwoorden”, concluderen de onderzoekers.

Ook zien ze in de chatbot een ondersteunende rol rondom voedingsvragen. “De chatbot is op zijn minst zo goed als menselijke diëtisten als het gaat om de veel voorkomende voedingsvragen die aan een diëtist of expert worden gesteld. Verder onderzoek zou gericht moeten zijn op het potentieel van chatbots voor de informatievoorziening en educatie rondom eetgewoonten.”

“De verdergaande digitalisering, ook in de zorg, is een feit, waar wij ons als professionals toe verhouden”, reageert Rootsaert. “Er zijn patiënten die het ook vragen. Informatie geven over voeding of een voedingsproduct is maar een klein deel van het werk dat diëtisten doen, het maakt onderdeel uit van de dieetbehandeling en voedingszorg die diëtisten leveren. ”

“Ik maakt me wel zorgen dat er hard geschreeuwd wordt door partijen dat hun toepassing alles gaat vervangen en verbeteren. Het zijn de nieuwe kleren van de keizer. Dat helpt niemand en vooral de patiënt niet. Digitale zorg vraagt om behoedzaam samen bouwen en uitproberen op basis van heldere criteria, en landelijk vastgestelde richtlijnen en kwaliteitsinstrumenten. Als landelijke beroepsvereniging en kwaliteitsbewaker hebben we hier een belangrijke rol.’’

Hoogleraar Diëtetiek aan de universiteit van Wageningen, Marian de van der Schueren schiet niet in de paniekstand na het lezen van het onderzoek van haar collega’s. Ze ziet de mogelijkheden, maar waarschuwt ook voor de beperkingen. “Kijkend naar het onderzoek, dan kun je zeggen dat Chatgpt even goede, en soms betere antwoorden geeft dan een diëtist. Dat betekent dat de basis van chatgpt goed bruikbaar kan zijn binnen een diëtistische behandeling”, licht ze toe. “Hetzelfde soort onderzoek is overigens gedaan bij dokters, met hetzelfde resultaat. We bevinden ons in goed gezelschap.”

Daarbij wijst ze erop dat vragen die diëtisten voor het onderzoek hadden ingestuurd, en die verwezen naar onderliggend lijden, werden uitgesloten in de studie. “En dat is nu juist waar je diëtist voor inschakelt”, zegt ze. “Ook houdt Chatgpt geen rekening met non-verbale communicatie tussen diëtist en cliënt, die iets zegt of de cliënt het snapt of kan toepassen.”

“De antwoorden van 300 woorden in het onderzoek geven een ‘gemiddelde’ van wat uit de online databases wordt getrokken”, vervolgt De van der Schueren. “Tien keer dezelfde vraag, tien keer een ander antwoord. En, belangrijk, Chatpt gebruikt wat online beschikbaar is, dus er kunnen ook fouten in zitten! Daarbij komt dat Chatgpt slecht tot 2021 getraind is, nieuwe info is niet meegenomen.”

“Het antwoord is een gemiddelde, en dus niet toegespitst op de individuele patiënt”, benadrukt de hoogleraar. “Dat betekent dat het antwoord geen rekening houdt met bijvoorbeeld ziektegeschiedenis, sociaal economische status, leefstijlfactoren, etc. Het is dus niet toegespitst op het individu en kan dus op individueel niveau de plank behoorlijk mis slaan. En juist voor die cliënt of patiënt die bij de diëtist komt, is de individuele toepassing, die voedingszorg op maat, zo belangrijk.”

Moraal van het verhaal, aldus De van der Schueren: “Laat de diëtist vooral gebruik maken van de nieuwe mogelijkheden van Chatgpt, gebruik het, maar check op onwaarheden, vul aan met nieuwste inzichten en vooral: maak de vertaalslag naar de patiënt!”