Ga door naar hoofdcontent
misc/arrow-dots-black Literatuurmisc/arrow-dots-blackHet slimmedarmendieet

Het slimmedarmendieet

CategorieBoeken
Datum21/01/2019
Auteurs
dr. Michael Mosley
Afbeelding voor Het slimmedarmendieet

Na “het bloedsuikerdieet” komt de Britse televisiedokter Michael Mosley nu met het boek “het slimmedarmendieet. We vroegen de experts dr. Olaf Larsen en Sigrid van de Marel een recensie te schrijven.

Dr. Olaf Larsen, Assistant Professor Athena Instituut, Vrije Universiteit Amsterdam

In dit boek behandelt de Britse arts Michael Mosley de darmmicrobiota (de verzameling micro-organismen in ons maag-darmkanaal) in relatie tot onze gezondheid. Ook  presenteert hij een dieet dat volgens hem een goede invloed op onze darmmicrobiota kan uitoefenen.

Mosley begint zijn boek met een aardige anekdote waarin hij beschrijft dat hij ten overstaan van een groot publiek een pil inneemt met een camera erin om zo zijn maag-darmkanaal te kunnen verkennen. Vervolgens beschrijft hij de microbiota en hoe deze door bijvoorbeeld life-style factoren kan worden beïnvloed, zowel ten positieve als ten negatieve. Een punt om hierbij op te merken is dat Mosley vaak boude uitspraken doet, terwijl hij bijzonder weinig referenties gebruikt. Dit doet het door hem gepretendeerde wetenschappelijke karakter van het boek geen goed.

Dit kan hem wat mij betreft nog vergeven worden. Maar in bijlage twee en drie, die probiotica behandelen, gaat het goed mis. Uit deze bijlages blijkt dat Mosley niet op de hoogte is van de wetenschappelijke literatuur en foute aanbevelingen geeft, zonder enige onderbouwing. Mosley raadt bijvoorbeeld vanwege veiligheidsoverwegingen het gebruik van probiotica af voor mensen die onlangs zijn geopereerd, zwanger zijn of problemen hebben met het immuunsysteem. Terwijl er voldoende veiligheidsstudies over probiotica zijn verschenen waarin klinische studies zijn geïnventariseerd voor kinderen onder de 2 jaar, kinderen van 2-18 jaar, en zelfs immuun-gecompromitteerde patiënten, waaruit geen veiligheidsrisico’s naar voren zijn gekomen [1,2,3]. Ook is de auteur kennelijk niet op de hoogte van de inmiddels  “klassieke” studies die zijn uitgevoerd in Finland waarin zwangere vrouwen probiotica kregen toegediend, waardoor hun kinderen gemiddeld minder eczeem ontwikkelden [4].

Verder spreekt Mosley zichzelf regelmatig tegen. Zo claimt hij bijvoorbeeld dat er van geen van de probiotica in capsulevorm voldoende wetenschappelijk bewijs is om als effectief aan te duiden (dit klopt niet), terwijl hij enkele zinnen verderop capsules met probiotica adviseert om verstopping te voorkomen. Ook geeft Mosley onjuiste adviezen wat betreft het kopen van probiotica. Mosley adviseert als dosis minimaal 20 miljard Kolonie Vormende Eenheden (KVE), terwijl de wetenschappelijk consensus minimaal één miljard KVE per dosis is [5,6]. Ook adviseert hij zonder enige referentie producten met minimaal 6 stammen, terwijl er een publicatie in Journal of Clinical Gastroenterology is te vinden waaruit blijkt dat er (vooralsnog) geen wetenschappelijke onderbouwing is waaruit blijkt dat producten met meerdere stammen het beter doen dan producten waarin een enkele stam zit verwerkt [7].

Tenslotte haalt hij zijn eerder in het boek gepretendeerde kennis over de microbiota onderuit door basale fouten te maken in de naamgeving van micro-organismen. Zo spreekt Mosley onder andere over “substammen”, terwijl juist een stam het meest gedetailleerde niveau is waarop je een micro-organisme kunt beschrijven. Het verder onderverdelen van stammen in “substammen” is onjuist. Aangezien dit soort zaken makkelijk fout vertaald kunnen worden heb ik de originele Engelse versie er ook op nageslagen. Helaas bleken deze “substammen” geen vertaalfout.

De darmmicrobiota is een uiterst fascinerend en complex onderwerp, en het blijkt meer en meer dat een verstoring in de balans (een “dysbiose”) is gekoppeld (en soms zelfs (deels) oorzaak) van diverse ziektes [8]. Het is daarom jammer dit enthousiaste boek, met alle goede bedoelingen ten spijt,  stellige maar foute informatie en aanbevelingen bevat. Het plaatst het veld onterecht in een verkeerd daglicht en verstrekt, zoals tegenwoordig populair is om te zeggen, “fake news”.

Referenties:

  1. Van den Nieuwboer, M., et al. “Probiotic and synbiotic safety in infants under two years of age.” Beneficial microbes 5.1 (2014): 45-60.
  2. Van den Nieuwboer, M., et al. “Safety of probiotics and synbiotics in children under 18 years of age.” Beneficial microbes 6.5 (2015): 615-630.
  3. Van den Nieuwboer, M., et al. “The administration of probiotics and synbiotics in immune compromised adults: is it safe?.” Beneficial Microbes 6.1 (2014): 3-17.
  4. Kalliomäki, Marko, et al. “Probiotics during the first 7 years of life: a cumulative risk reduction of eczema in a randomized, placebo-controlled trial.” Journal of Allergy and Clinical Immunology 119.4 (2007): 1019.
  5. Hill, Colin, et al. “Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term probiotic.” Nature Reviews Gastroenterology and Hepatology 11.8 (2014): 506.
  6. Ouwehand, Arthur C., et al. “Probiotics reduce symptoms of antibiotic use in a hospital setting: a randomized dose response study.” Vaccine 32.4 (2014): 458-463.
  7. Ouwehand, Arthur C., et al. “Effectiveness of Multistrain Versus Single-strain Probiotics: Current Status and Recommendations for the Future.” Journal of clinical gastroenterology 52 (2018): S35-S40.
  8. Cani, Patrice D. “Gut microbiota—at the intersection of everything?.” Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology 14.6 (2017): 321.

 Conflicts of interest:

Dr. Larsen is tevens full-time Senior manager Science bij Yakult Nederland B.V. Deze recensie reflecteert niet noodzakelijkerwijs de mening van Yakult.

Sigrid van de Marel, gespecialiseerd in begeleiding en advies bij afvallen, darmklachten en voedselovergevoeligheid en FODMAP specialist.

Ik heb het boek ‘Het slimme darmen dieet’ gelezen en daar best een tijd over gedaan. Het boek is niet makkelijk leesbaar. De auteur heeft het boek geschreven voor consumenten. Er komen echter veel moeilijk leesbare woorden en stukken in voor en de vormgeving is niet aantrekkelijk.

De eerste twee hoofdstukken beschrijven een reis met een pilcamera door het darmstelsel van de auteur. De volgende twee hoofdstukken gaan over het microbioom. De auteur beschrijft eigen ervaringen, hij onderging experimenten als inslikken van een lintworm. Een groot deel van zijn persoonlijke ervaringen vind ik overbodig voor dit boek.

Hij heeft het in zijn boek over de spijsvertering, coeliakie, lactose-intolerantie en PDS. Daarnaast bespreekt hij mogelijke oorzaken van overgewicht en obesitas.  De laatste twee hoofdstukken gaan over welke voeding goed is voor je darmen, bijvoorbeeld olijfolie, vlees van goede kwaliteit, cacao, eieren, rode wijn, verschillende gekleurde groenten en fruit, kruiden en specerijen zoals kurkuma en gefermenteerde voeding. Ook adviseert hij prebiotica zoals inuline, resistent zetmeel en probiotica. Hij adviseert om suikers, zoetstoffen en bewerkte voeding te vermijden. Hij adviseert daarnaast ook periodiek vasten, mindfulness, voldoende lichaamsbeweging en voldoende slaap. Deze adviezen zijn niet nieuw.

In het laatste deel beschrijft hij het slimmedarmendieet waarbij hij adviseert om producten eerst te elimineren en dan na een paar weken te herintroduceren. Tijdens de eliminatiefase adviseert hij geen gluten en bewerkte granen, zuivel (met name melk), peulvruchten, alcohol en zeer vezelrijke groenten en zo min mogelijk ui, knoflook en prei. In principe lijkt me dit geen slecht dieet, ook omdat het heel veel overlap heeft met het FODMAP-dieet. In zijn boek haalt hij dit dieet maar heel kort aan en zegt ‘De FODMAP-aanpak bestaat eruit dat je deze eerst allemaal uit je eetpatroon gooit en ze vervolgens opnieuw introduceert’ en heeft het er verder niet over.

In dit boek staan enkele aparte dingen zoals dat darmontstekingen veroorzaakt kunnen worden door zoetstoffen uit dranken, dat volkoren granen licht verteerbaar zijn en dat aan te raden is om verdunde appelciderazijn voor elke maaltijd in te nemen.

In het algemeen vind ik het een moeilijk leesbaar boek voor consumenten en staan er voor mij weinig nieuwe wetenswaardigheden in. Het dieet op zich vind ik wel interessant en ik denk dat dit mensen wel gezonder kan maken, in ieder geval dat dit kan helpen om de darmgezondheid of het ‘bioom’ zoals de auteur dit noemt, beter te voeden.