Proef met 3D-geprinte groenten voor ziekenhuizen en zorginstellingen

Patiënten met kauw- of slikproblemen moeten het meestal doen met gepureerde maaltijden, eten vermaakt tot een papje. Voor de meesten niet erg aantrekkelijk en weinig eetlustbevorderlijk. Dat kan beter dachten de oprichters van Gastronology 3D Food Works. Ze ontwikkelden nieuwe recepturen voor purees van verse groenten die met behulp van een 3D-machine tot appetijtelijke vormen van ‘echte’ groenten worden geprint.

Afgelopen maand kwam een groepje diëtisten, logopedisten, het hoofd patiëntenvoeding en zorgverleners van kankerpatiënten van het Elisabeth-Tweestedenziekenhuis in Tilburg (ETZ) bij elkaar voor het begin van een pilot met 3D-geprinte groenten. Het gaat er in de proef om praktische ervaringen op te doen met deze nieuwe producten. Belangrijke vragen zijn wat de patiënten ervan vinden en hoe de nieuwe producten passen in de logistiek van de keuken en de maaltijdverzorging in het ziekenhuis.

De proef is een initiatief van het bedrijf Gastronology 3D Food Works dat in 2019 is opgericht door Peter Nieuwkerk met de ambitie om aantrekkelijk, lekker en gezond eten te ontwikkelen voor mensen met kauw- en slikproblemen. Samen met mede-eigenaar, SVH-meesterkok Eugène Swalen, die de recepturen ontwikkelde, gaf Nieuwkerk in het ETZ uitleg over de achtergrond van het bedrijf en zijn producten. Swalen lichtte het maakproces toe en had voor de gelegenheid en verduidelijking een kleine 3D-foodprinter meegenomen.

Wat met een kleine foodprinter begon heeft sinds de oprichting geresulteerd in een reeks recepten en voedingen die op grote schaal gemaakt kunnen worden. In de fabriek in Poortvliet (Zeeland) is de productiecapaciteit inmiddels 700 kilo per dag. In de komende jaren wil het bedrijf deze verder uitbreiden tot 2.500 kilo per dag, voldoende voor 15.000 mensen.

Het huidige assortiment van Gastronology bestaat uit acht producten van aardappel en groente en wordt aangeboden onder de merknaam Dysphalicious. Het gaat om 3D-geprinte vormen, gemaakt van verse voedingsmiddelen, die vervolgens zijn ingevroren, en op de zorglocatie kunnen worden bereid. Op basis van de ervaringen die worden opgedaan, wil het bedrijf het assortiment verder uitbreiden, bijvoorbeeld met vlees of vis. Ook kunnen op termijn producten gemaakt worden voor patiënten met specifieke vragen, bijvoorbeeld op het gebied van smaak.

Sinds half april 2024 zijn de eerste producten geleverd aan zorginstellingen en ziekenhuizen die meewerken aan een pilot-project. Daartoe behoren behalve het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg, de zorginstellingen IJsselheem (Kampen), WVO Zorg (Vlissingen) en Mijzo (Raamsdonksveer/Waalwijk) en het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven en Eindhoven.

Bij de introductie in het Tilburgse ziekenhuis vond na de uitleg over het project nog een proeverij plaats in de centrale keuken onder leiding van Margot van Vugt, teamleider patiëntenvoeding ETZ. Haar eerste indruk is positief en haar uitdaging is het de voeding in de logistiek op te nemen. Onder de aanwezigen was ook Ester Smit, teamleider diëtetiek, logopedie & secretariaat paramedische zorg ETZ. Ook zij was enthousiast over de smaak en vorm van het nieuwe eten. Ook haar collega senior-diëtist Anne Sielcken ziet het voedsel na de proeverij wel zitten, maar ook zij heeft nog de nodige vragen bij de praktische uitwerking.

Wil je meer lezen over deze proef en weten wat de diëtisten en logopedisten over de 3D-voeding te zeggen hebben? In het komende NTVD, nummer 3, is een volledig verslag te lezen.