Foodsampler – zijn diëtisten klaar voor nieuwe concepten?

Foodsampler is een consortium van onderzoekers van TU Delft, ConnectedCare bv en het lectoraat Voeding en Gezondheid van de HAN. In voorgaande studies van het Foodsampler-project is, in een samenwerking tussen de creatieve industrie en de zorgpraktijk, onderzocht hoe cliënten met overgewicht beter kunnen worden ondersteund bij voedingsinnameregistratie (ref. 1).

De huidige manieren om eetgedrag te meten, worden door de cliënten vaak gezien als confronterend, tijdrovend. Bovendien vergeten mensen vaak hoeveel ze consumeren door onbewust eetgedrag of door het ontstaan van gewoontes.² Er is een wildgroei van beschikbare (online) voedingsinnameregistratiemethoden die kunnen ondersteunen bij zowel de behandeling als het zelfmanagement van overgewicht.³ De zoektocht naar een geschikte methode is echter nog actief gaande.^4,5 Op basis van voorgaande onderzoeken zijn samen met cliënten met overgewicht vijf nieuwe concepten ontwikkeld en getest. Onze onderzoeksvraag was: ‘Wat is de mening van diëtisten over de door Foodsampler ontwikkelde concepten?’

Via eigen netwerken vonden we elf diëtisten die wilden meewerken. In twee focusgroepen discussieerden ze, en deelden ervaringen en ideeën over praktische implicaties van de concepten. Dit gebeurde online onder leiding van twee studentonderzoekers, aan de hand van een interviewguide. Om zoveel mogelijk meningen naar boven te halen, vroegen ze door aan de hand van scenario’s uit de praktijk; via een padlet (een digitaal prikbord, red.) werd nagevraagd welke concepten de voorkeur hadden. De studentonderzoekers transcribeerden en analyseerden transcripten middels een open en gesloten codering via Atlas ti, op basis van vooraf aangebrachte categorieën. Daarna volgde een thematische analyse.

Uit de thematische analyse kwamen de volgende zes thema’s naar voren: contextuele factoren, inzetbaarheid, effecten, cliëntgroepen, huidige voedingsinnameregistratiemethodes en voorwaarden voor gebruik. In de tabel staat een aantal uitspraken uit de focusgroepen.

De nieuw ontwikkelde concepten maken gebruik van sensoren en designtechnieken gericht op verhogen van engagement.⁶ Ook zijn ze meer gericht op het meten van contextuele factoren, zoals emotie, tijd, met wie, en in welke omgeving gegeten wordt, en minder op voedingsinname zelf. De concepten die diëtisten het meest geschikt vonden voor de praktijk zijn: de safety button, het geheime dagboek en de kluis.

Diëtisten zijn nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen, maar ervaren drempels in het loslaten van huidige methodieken. In de toekomst kunnen deze aangepaste concepten, die rijke informatie over voedingsgedrag ophalen (in plaats van het kwantificeren van voedingsinname) worden getest in de praktijk.

Er is behoefte aan een methode voor voedingsinnameregistratie die beter aansluit bij de doelgroep overgewicht en obesitas. De getoonde concepten werden door de meerderheid van de diëtisten als positief omschreven, maar er waren nog feedbackpunten over het design. De diëtisten zijn het erover eens dat de ontworpen concepten de doelgroep meer inzicht kan geven in hun eetgedrag. Ze willen deze concepten onder bepaalde voorwaarden toepassen in de praktijk. Technologie kan een belangrijke verrijking worden voor de diëtetiek in de toekomst.