NVD roept supermarkten op tot actie

Supermarkten blijven consumenten verleiden tot een ongezonde keuze, ondanks toezeggingen om gezond eten toegankelijker te maken. Dit blijkt uit de nieuwste editie van de Superlijst Gezondheid, een initiatief van denktank Questionmark, in samenwerking met gezondheidsfondsen gemaakt. Het rapport benadrukt de noodzaak van wettelijke maatregelen om structurele verbeteringen af te dwingen.

Uit de ranglijst blijkt dat 83% van de aanbiedingen in supermarkten nog steeds ongezond is en dat winkelinrichtingen consumenten blijven verleiden tot impulsaankopen van ongezonde producten. Het aandeel producten uit de Schijf van Vijf in het assortiment steeg sinds 2020 slechts met 3%, van 40% naar 43%.

Afspraken uit het Nationaal Preventieakkoord (NPA) van 2018 zijn dan ook nauwelijks zichtbaar in de praktijk. De sector heeft niet de kracht of wil getoond om de noodzakelijke verbeteringen zelfstandig door te voeren, spreekt uit het rapport.

Hoewel bijna alle supermarkten doelen hebben opgesteld om het aandeel producten uit de Schijf van Vijf in hun verkoop te vergroten, bestaat meer dan 80% van de aanbiedingen in folders nog steeds uit ongezonde producten, en blijven winkels zo ingericht dat ze vooral de verkoop van verleidelijk, ongezond voedsel stimuleren.

Vooral in de categorieën vlees, sauzen en frisdranken is de aanwezigheid van zout en suiker nog onacceptabel hoog, wat strijdig is met de doelen van het Nationaal Akkoord Productverbetering. Slechts een enkel supermarkt zet gezonde producten bij de kassa.

Het rapport gaat verder in op de enorme impact die ongezonde voeding heeft. Het is één van de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaken in Nederland en leidt jaarlijks tot 13.000 doden. Supermarkten spelen een cruciale rol in het eetpatroon van consumenten, aangezien 70% van wat mensen eten hier vandaan komt.

De gezondheidsfondsen Diabetes Fonds, Hartstichting, Maag Lever Darm Stichting en Nierstichting, die samenwerken met Questionmark, doen een oproep voor wettelijke maatregelen. Deze moeten ervoor zorgen dat supermarkten de noodzakelijke stappen zetten om de gezonde keuze te bewerkstelligen. Hieronder vallen onder andere het vergroten van het aandeel Schijf-van-Vijf-producten (en rapportage hierover); het verminderen van promoties van ongezond voedsel; het stoppen van marketing gericht op kinderen en een verbeterde winkelindeling die de gezonde keuze de makkelijke maakt.   

De directeur van de NVD, Bianca Rootsaert, geeft aan dat “de bekende schijf van vijf nog altijd de beste basis is voor gezond eten, waarbij hoeveelheden, balans en verhoudingen per persoon kunnen verschillen; leeftijd, geslacht of ziekte spelen een rol in wat we zouden moeten eten.” Ook roept ze namens de NVD de supermarkten op tot actie.

In een gastopiniestuk in het Dagblad Trouw riep Rootsaert eerder al op om afscheid te nemen van Nutriscore, het logo dat consumenten moet helpen per productcategorie een gezondere keuze te maken, maar verwarring juist in de hand werkt. “ Als supermarkten echt werk willen maken van onze gezondheid, kunnen ze bijvoorbeeld denken aan een andere vloerindeling, waarbij producten binnen en buiten de schijf van vijf duidelijk van elkaar worden onderscheiden. Of zet op de schappen of het product dat daar ligt, wel of niet binnen de schijf valt. Kleine aanpassingen zijn het: rekken schuiven, lichtplannen aanpassen of een eenvoudig kleur- of kaartjessysteem”, zo bereik je gedragsverandering, aldus Rootsaert.

Aandeel Schijf van Vijf in de verkoop