Extra eiwitrijke sondevoeding vertraagt herstel IC-patiënten

Extra eiwitrijke sondevoeding is niet gunstig voor ernstig zieke patiënten op de intensive care (IC). In tegenstelling tot eerdere verwachtingen, leidt een verhoogde eiwitinname niet tot snellere spieropbouw, maar vertraagt het juist het herstel en verlaagt het de levenskwaliteit na ontslag uit het ziekenhuis.

Dat blijkt uit onderzoek van het Maastricht UMC+ en het Ziekenhuis Oost-Limburg. De bevindingen zijn gepubliceerd in The Lancet.

Patiënten op de IC verliezen snel spiermassa en gewicht, wat resulteert in een lang herstelproces. Om dit proces te verbeteren, is er steeds meer aandacht voor vroegtijdige revalidatie op de IC, inclusief fysiotherapie en aangepaste voeding. De standaard voedingsrichtlijnen voor IC-patiënten in Europa adviseren 1,3 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht. (Zie bijvoorbeeld de ESPEN-richtlijn.) Er is echter discussie over de mogelijke voordelen van een hogere eiwitdosering van 2 gram per kilogram lichaamsgewicht, zoals aanbevolen in deze Amerikaanse richtlijn.

Om de effecten van een verhoogde eiwitinname te onderzoeken, voerden intensivisten Dieter Mesotten van Ziekenhuis Oost-Limburg en Marcel van de Poll van het Maastricht UMC+ een studie uit. Het PRECISe-onderzoek (PRotEin provision in Critical IllneSs) is uitgevoerd op 5 Nederlandse en 5 Belgische IC’s. De helft van de deelnemende patiënten kreeg de standaardvoeding (1,3 gram eiwit per kg), terwijl de andere helft een verhoogde eiwitdosering ontving (2 gram eiwit per kg). Gedurende zes maanden na hun opname werden deze patiënten gevolgd, waarbij de onderzoekers onder andere keken naar de tijd tot ontslag, spierkracht, fysieke conditie en levenskwaliteit.

De resultaten lieten zien dat patiënten die meer eiwit kregen, een lagere levenskwaliteit rapporteerden na hun IC-opname. Bovendien duurde het langer voordat zij het ziekenhuis konden verlaten. De negatieve impact van de verhoogde eiwitinname was opvallend sterker bij vrouwen dan bij mannen, wat mogelijk te maken heeft met de relatief lagere spiermassa van vrouwen.

Hoewel de exacte redenen voor de ongunstige effecten van te veel eiwit nog niet volledig worden begrepen, vermoeden de onderzoekers dat het lichaam moeite heeft met de verwerking van de eiwitten, vooral omdat de organen al zwaar belast zijn door de ziekte. De resultaten van dit onderzoek zijn belangrijk voor de toekomst van de IC-zorg.

Het onderzoek werd mede gefinancierd door het BeNeFIT-programma, een initiatief dat grote klinische studies mogelijk maakt om belangrijke gezondheidsvragen te beantwoorden. BeNeFIT is een samenwerking tussen twee financiers, het Nederlandse ZonMw en het Belgische Kenniscentrum Gezondheidszorg.