Nationaal Preventieakkoord: Naar een gezonder Nederland?

Ongezond gedrag voorkomen blijkt uitermate moeilijk te zijn. De tussentijdse uitkomsten van het Nationaal Preventieakkoord laten andermaal zien dat de vele inspanningen om de Nederlander tot gezonder gedrag te bewegen, weinig effect sorteren.

Een rookvrije generatie in 2040, minder problematisch alcoholgebruik (van 8,9% in 2018 naar 5%) en minder overgewicht (van 50% van de volwassenen in 2018 naar 38%); een modelberekening van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laat zien dat de ambities op alle drie de thema’s waarschijnlijk niet gehaald gaan worden.

Het preventieakkoord dat in 2018 werd gesloten tussen de overheid en zo’n zeventig maatschappelijke organisaties leidt tot nu toe tot een fractie minder rokers, maar nauwelijks tot een daling van het aantal probleemdrinkers of het aantal mensen met overgewicht. Over dat laatste zegt het RIVM: “Extra en stevigere maatregelen kunnen bijdragen aan het behalen van de ambitie. Denk aan gezond voedsel goedkoper maken, verkooppunten van ongezond voedsel beperken, of het verder beperken van reclame voor ongezond voedsel.”

Het zijn suggesties die al decennialang klinken, afkomstig van verschillende maatschappelijke organisaties, maar in het liberale Nederlandse klimaat worden zulke suggesties ervaren als vloeken in de kerk. Denk bijvoorbeeld aan het verbod op roken op schoolpleinen. Hoelang heeft het niet geduurd voordat dat centraal geregeld werd? Tot die tijd konden de scholen in alle vrijheid zelf bepalen wat ze ermee deden. Autonomie is natuurlijk prima, maar hoe autonoom en bekwaam zijn de kinders die zich vol nicotine zuigen?

Wanneer stellen politiek en overheid nu eindelijk eens de gezonde grenzen vast? Het zorgsysteem rond veel te voorkomen gezondheidsproblemen barst in Nederland onderhand uit zijn voegen. Op deze manier blijven we achter de feiten aan lopen.

Er zijn lichtpuntjes, zeker als het gaat om de diëtetiek. Voorlopige resultaten van het onderzoeksproject Dietetics Building The Future, waarin onder meer de effectiviteit van een diëtistisch consult bij overgewicht en obesitas wordt onderzocht, laten zien dat deelnemers met obesitas die een diëtistisch consult kregen, binnen een jaar een gewichtsreductie van 5% hebben. Een enorm goed resultaat in vergelijking met de effectiviteit van de GLI. En dat alles in minder dan drie behandeluren per jaar.

Nee, het is geen algemene preventie an sich, maar als je bedenkt dat ruim de helft van de Nederlandse volwassenen met overgewicht kampt, is het effectieve handelen van de diëtist hard nodig. Noem het maar specifieke of aan zorg gerelateerde preventie, om nog erger te voorkomen en om ambities wél te halen.