Medicijngebruik van invloed op resultaat; ‘begeleiding diëtist blijft belangrijk’

Uit de nieuwste jaarrapportage over de GLI van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat deelnemers gemiddeld vijf procent van hun lichaamsgewicht verliezen en een verbetering van 13 punten in hun kwaliteit van leven ervaren. Sinds 2019 volgt het RIVM de ontwikkelingen rondom de GLI en de resultaten bij de deelnemers.

Vandaag verscheen de derde RIVM-GLI-najaarsrapportage, met cijfers tot 1 juni 2024. Sinds 2019 hebben 121.000 Nederlanders deelgenomen. De gemiddelde deelnemer is 50 jaar oud, 72% van hen is vrouw.

GLI-programma’s, zoals CooL en BeweegKuur, richten zich op voeding, beweging en leefstijlverandering. Deelnemers worden gedurende twee jaar begeleid. Uit de nieuwste monitor komt nu naar voren dat het gemiddelde gewicht en de gemiddelde buikomvang van de deelnemers in beide gevallen met 5 procent  afgenomen. Ook noteert het RIVM een verbetering van het welzijn van de deelnemers, sinds het begin van het programma. Een stijging van 13 punten op een schaal van 0 (meest ongezond) tot 100 (meest gezond). “Een gewichtsverlies van vijf procent wordt als klinisch relevant beschouwd en heeft een positieve impact op de gezondheid,” stelt het RIVM. 

Voor het eerst onderzocht het RIVM ook het gebruik van gewichtsverlagende medicatie tijdens GLI-trajecten. Ongeveer twaalf procent van de deelnemers gebruikte medicijnen zoals liraglutide of semaglutide. Deelnemers zonder deze medicijnen vielen gemiddeld iets minder af (4,4 %) dan alle deelnemers (5%), dus inclusief de deelnemers die ook medicijnen gebruikten.De medicijnen hadden geen invloed op de ervaren verbetering in kwaliteit van leven. Volgens het RIVM zijn er nog te weinig gegevens om iets te kunnen zeggen over de effecten van de combinatie van GLI met die specifieke medicijnen.

“Zoals het RIVM ook aangeeft, is 5 procent gewichtsverlies klinisch relevant”, reageert Bianca Rootsaert, directeur van de NVD. “Opmerkelijk is dat cijfers van het Nivel in 2019 al hebben laten zien dat de resultaten die diëtisten halen ongeveer gelijk  zijn dan die met de GLI worden behaald, tegen minder kosten. Als referentie is dat relevant.”

De begeleiding van deelnemers die gewichtsverlagende medicatie gebruiken, vraagt volgens Rootsaert een uitgebreidere rol van diëtisten. “Dit vereist immers kennis over de werking en mogelijke bijwerkingen van medicijnen zoals liraglutide en semaglutide, en hoe deze in balans kunnen worden gebracht met leefstijlaanpassingen. We zien in de praktijken patiënten met ondervoeding  en risico op refeeding als gevolg van gewichtsverlagende medicatie die zonder begeleiding wordt ingezet.  Ook als er sprake is van comorbiditeit en een complexer patiëntbeeld, is interventie van een diëtist nodig.”

De GLI-monitor van het RIVM loopt door tot 2025, met een eindrapportage in 2026. Hierin zal nog de kosteneffectiviteit van de programma’s worden geanalyseerd en daarin wordt ook het verloop van de uitval meegenomen.

“Aan de hand van de uitval kan mede bepaald worden of een GLI-interventie voldoende aansluit bij de behoeften en motivatie van deelnemers”, zegt Rootsaert. “Daarbij is het belangrijk dat we te weten gaan komen hoe duurzaam de positieve veranderingen voor het gewichtsbehoud op lange termijn zijn, nadat het programma is afgelopen. Hier zie ik mogelijk wel een rol voor diëtisten weggelegd als het gaat om de nazorg bij mensen met meer complexiteit. Diëtisten zouden kunnen werken aan een vervolgtraject voor deelnemers die het GLI-programma hebben afgerond. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit periodieke consulten of deelname aan nazorggroepen.”

De GLI benadrukt dat succesvolle gewichtsverlaging niet alleen draait om voeding, maar ook om beweging, slaap en stressmanagement. “Meer interprofessionele samenwerking blijft een belangrijk punt op de agenda. Vanuit Passende Zorg worden daar nu ook stappen in gezet”, aldus Rootsaert.