Gezamenlijke aanpak ondervoeding in Nederland

Ondervoeding is een sluipend probleem. Kwetsbare ouderen, chronisch zieken, mensen met kanker en kinderen lopen een verhoogd risico op ondervoeding. De impact op de kwaliteit van leven en de zorgkosten is groot. Tegelijkertijd wordt ondervoeding in een vroeg stadium onvoldoende gesignaleerd en voorkomen. Er is veel kennis en er wordt veel over gesproken. Een brede en overkoepelende agenda waarin de kennis effectief in de praktijk wordt gebracht ontbreekt. Daarom namen het Voedingscentrum en de NVD, op verzoek van het Ministerie van VWS, het initiatief voor de Agenda Ondervoeding NL. Dit jaar gaan we gezamenlijk actief aan de slag met de Agenda.

Ondervoeding is een onderschat probleem. Het is niet alleen een medische kwestie, maar ook een sociaal en maatschappelijk probleem. Ondervoeding kan ontstaan door ziekte, armoede, eenzaamheid, cognitieve achteruitgang of een gebrek aan kennis. Als diëtist ben je opgeleid in het signaleren van ondervoeding, maar mensen zelf, naasten of andere zorgverleners onderschatten het risico of herkennen de signalen niet.

Voor mensen met een chronische aandoening is vaak wel duidelijk dat er sprake is van ondervoeding, maar wordt er weinig aan gedaan, terwijl acute zorg vaak nodig is. Naast de impact op mensen zelf heeft ondervoeding gevolgen voor het zorgsysteem. De zorgkosten worden hoger, net zoals de maatschappelijke kosten, omdat mensen vaak niet of minder kunnen participeren. Het thema vraagt om preventie, vroegtijdige signalering en effectieve behandeling. Dit kunnen we vanuit de diëtetiek nooit alleen.

Petra Verhoef, directeur van het Voedingscentrum: “Het is niet zo dat er niets gebeurt op het thema ondervoeding. Integendeel, verschillende organisaties werken aan richtlijnen, handreikingen, verbeterdoelen, onderzoek, programma’s en implementatieprojecten. Er is kennis en veel overleg over het onderwerp. Een gezamenlijke paraplu om die kennis effectief in de praktijk te brengen, ontbreekt nog. En ook landelijk ligt het onderwerp niet bij één Ministerie of organisatie.” Door de versnippering wordt de preventie van ondervoeding of een vroege signalering en behandeling bemoeilijkt. Petra: “Bovendien raakt ondervoeding niet alleen de zorg. Het onderwerp zal ook besproken moeten worden aan de keukentafel, in de wijk of in het buurthuis.”

Mirjam van der Laan, voorzitter bestuur NVD: “We weten dus veel, maar leren nog niet voldoende van elkaar. Daarom nodigen het Voedingscentrum en de NVD organisaties uit heel verschillende speelvelden uit om mee te bouwen aan de Agenda Ondervoeding NL. Met de Agenda worden gezamenlijke doelen vastgesteld, prioriteiten bepaald en vervolgens actie ondernomen. Zodat alle partijen samen, vanuit een landelijke ambitie en overkoepelend plan, doelgericht kunnen werken aan ondervoeding.”

De doelen van de Agenda zijn:

Petra Verhoef: “De gezamenlijke Agenda zal functioneren als een netwerk. De kennis die nu bij heel veel partijen ligt, brengen we samen en dan kunnen we het verschil maken. Samen kunnen we beter inschatten wat er nodig is om de beweging duurzaam te ondersteunen. Het eigenaarschap van de agenda ligt niet bij het Voedingscentrum, de NVD of één andere partij. We brengen juist verschillende organisaties en initiatieven bij elkaar om er gezamenlijk aan te werken.”

Bij de Agenda ondervoeding worden patiëntenorganisaties, mantelzorgers, huisartsen, specialisten, diëtisten, verpleegkundigen, ziekenhuizen, ouderenzorginstellingen, gemeenten, maatschappelijke organisaties, welzijnsorganisaties, kennisplatforms en zorgverzekeraars samengebracht. We zullen het wiel niet opnieuw uitvinden als het gaat om de inhoud, maar zorgen ervoor dat we de implementatie voor elkaar krijgen. We roepen alle organisaties op landelijk niveau op om mee te praten hoe we dit samen kunnen oppakken en verwachten dat de Agenda in september dit jaar aangeboden kan worden. De eerste stappen zijn al gezet.

Als diëtist speel je een essentiële rol bij de aanpak van ondervoeding. Je signaleert ondervoeding, begeleidt patiënten en deelt kennis met andere zorgprofessionals. Dat kan multidisciplinair, in de regio en in de wijk. Samen met bijvoorbeeld de thuiszorg, apothekers, huisartsen en de gemeente. Tijdens de kennissessie op de ALV op woensdag 16 april spreken we daar verder over en vragen we je met ons mee te denken over de Agenda ondervoeding NL.

Heb je je nog niet aangemeld voor de ALV? Dat kan nog! Bekijk het programma op onze website