‘Drukte en stress op de afdeling diëtetiek in het Slingelandziekenhuis zorgen voor saamhorige werksfeer’

‘Keep Calm’ staat er in grote letters op de muur achter de tweedelijnsdiëtisten Baukje de Boer en Mireille Appels uit het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem. Deze week meldde de Nederlandse Zorgautoriteit dat steeds meer ziekenhuizen door coronadruk geen planbare zorg meer kunnen uitvoeren. De druk op de zorg neemt weer toe. Hoe vergaat het Baukje en Mireille op de afdeling diëtetiek? Lukt het hun een beetje kalm te blijven in deze coronatijd? Het relaas van twee diëtisten aan het covidfront.

Baukje (28) houdt zich meestal bezig met patiënten op de intensive care, bij MDL-chirurgie en diabetes. Ze werkt nu vijf jaar als diëtist in het Slingeland, een streekziekenhuis. Haar collega Mireille appels (25) is sinds drie jaar als diëtist in dienst. Ze begeleidt zowel klinische als poliklinische patiënten met de ziektebeelden MDL-chirurgie, nierziekten, diabetes en oncologie. Voor het Teamsinterview met de NVD hebben de twee zich even vrijgemaakt uit hun negenkoppige team.

“De aandachtsgebieden van de patiënten zijn over het team verdeeld, soms is er wat overlap”, zegt Baukje. “We beginnen hier iedere dag om 8 uur ’s morgens, we blikken met het team vooruit op de dag en kijken hoe we het werk verdelen; zo krijgt iedereen zijn eigen agenda.” Half negen is er een koffiemomentje. “Dan lijkt het of we na een half uur al pauze hebben”, lacht Mireille. “Maar het is toch vooral aan het werk gerelateerd wat we bespreken.” Het hoort bij het warmlopen van de afdeling.

Toch zijn er ook collega’s die het koffiemomentje nu wel eens moeten overslaan. Te druk, en dat komt mede door corona, denken Baukje en Mireille. “Door corona voelen we duidelijk een hogere werkdruk”, zegt Baukje. “Er is toch wat minder tijd voor elkaar, je moet vaak wat sneller in korte tijd overleggen, en de communicatie kan daardoor wel eens langs elkaar heen lopen.” Mireille vult aan: “Eigenlijk was het tijdens de eerste coronagolf relatief rustiger dan nu. Toen alle zorg afgeschaald werd, hoefden we ons vrijwel alleen op corona te concentreren. Nu de reguliere zorg nog doordraait, doen we de extra coronapatiënten naast al het werk dat we al deden. Er is wel zorg afgeschaald zoals bijvoorbeeld knieoperaties, maar bij deze patiënten zijn wij niet standaard betrokken. Wij hebben er dus meer patiënten bij gekregen dan dat er zijn weggevallen.”

Hoewel de onderlinge werksfeer onder de diëtisten volgens de twee goed is, brengt de extra werkdruk ook soms met zich mee dat het werkplezier af en toe wat minder is. Druk, spanning en stress hebben invloed op de onderlinge verhoudingen. “We weten dat”, licht Mireille toe. “En sinds corona nemen dan we ook vaker dingen van elkaar over. Bijvoorbeeld als we niet aan zaken toekomen. We kijken dan samen naar het belang, en of we iets even kunnen laten liggen of niet. Voorheen nam je die beslissingen alleen over je eigen afdeling. Mogelijk krijg je hierdoor het gevoel dat je door zo’n beslissing minder kwaliteit levert, maar keuzes maken hoort er nu eenmaal bij. Door met elkaar afwegingen te maken, hoeft er geen paniek te ontstaan en is er ook minder stress.”

De geoliede diëtetiekmachine van het Slingeland zorgt ervoor dat alles op de voedingsafdeling goed door loopt, maar de dagen van rustig en stressvrij werken zijn er echt veel minder dan voorheen, benadrukken de diëtisten. “Afgelopen week waren er eindelijk een aantal dagen bij die iets rustiger waren; we waren toen zelfs een beetje verbaasd”, relativeert Mireille. “Maar daarna moesten we er weer volle bak tegenaan. Het is een onzekere periode, we weten niet waar het heen gaat.”

Terwijl Baukje vooral op afstand met coronapatiënten bezig is – ze maakt onder andere de voedingsberekeningen voor de IC-patiënten – heeft Mireille vaker fysieke bijeenkomsten op de verpleegafdelingen. Voor Mireille betekent het dat ze zich voor een ronde langs de covidpatiënten in een steriel pak moet kleden. “Een ronde duurt meestal een paar uurtjes”, licht ze toe. “Er zijn momenteel zo’n 23 patiënten op onze speciale covid-afdeling. De eerste keer dat ik in een pak moest, was ik wel wat nerveus. Ingepakt in de kleding met zo’n masker is benauwd. Ik wissel de rondes met collega’s af, we zien de patiënten in de ochtend en middag.”

Benauwd is het ook voor de meeste patiënten. Veel zijn aangewezen op extra zuurstof via een optiflow-voorziening, waarbij extra zuurstof onder druk in de luchtwegen wordt gestuwd. “De mensen op de verpleegafdeling hebben vaak moeite met eten”, zegt Mireille. “Vaak zijn ze te zwak of misselijk om te eten of missen ze reuk en smaak. We werken veel met vloeibare voeding die voldoende energie en eiwitten moeten bevatten. We bekijken per dag welke voeding iemand nodig heeft, vloeibaar of vast, dat kan per dag verschillend zijn. De mensen met covid zijn echt heel ziek en dat merk je vooral aan het feit dat ze heel benauwd zijn, dat is ook wat anders dan anders.”

De fysieke aanwezigheid van de diëtist op de afdeling heeft een duidelijke meerwaarde voor de patiënten, weet Mireille uit ervaring. “Dat komt echt omdat je er heen gaat, je merkt dat het patiënten goed doet. In het begin van de coronacrisis deden we veel meer op afstand, we belden dan bijvoorbeeld naar de patiënten die in bed lagen. Een collega van ons heeft tijdens de eerste golf geholpen met diensten van de voedingsassistenten en dus ook eten en drinken rondgebracht. Door deze ervaring merkten we dat het toch echt van belang is dat je deze patiëntencategorie als diëtist ook bezoekt. Je voert toch een ander gesprek dan door de telefoon en je kan dan ook zien hoe het écht met de patiënt gaat. Je geeft patiënten persoonlijk advies. Doordat je fysiek op de afdeling aanwezig bent, kun je ook makkelijker overleggen met andere disciplines.”

Baukje is, naast haar andere werk, vooral met covidpatiënten op de IC bezig. Patiëntbezoek doet ze niet zelf. Ze krijgt haar informatie via het patiëntendossier van verpleegkundigen en artsen op de afdeling. “Op de IC zijn mensen natuurlijk altijd heel ziek”, licht ze toe. “Opvallend bij de covidpatiënten is dat ze er vaak langer liggen dan normaal, drie weken tot soms wel een maand. Daarbij komt dat ze meestal op hun buik liggen. Een complicatie is dat ze vaak moeten braken. Ze krijgen sondevoeding en ik bereken per patiënt wat deze dagelijks nodig heeft, afhankelijk van zijn of haar status. Mijn taak is het om te zorgen dat ze goed gevoed zijn. Dat betekent dagelijks bijsturen en bijstellen, en dat is best een hele uitdaging.”

Een extra uitdaging voor Baukje vormt het medicijn propofol, een intraveneus anestheticum waarmee de meeste covidpatiënten op de IC in slapende rust worden gehouden. “Deze medicatie levert ook calorieën vanwege het vet dat erin zit”, licht Baukje toe. “Dat kan dagelijks oplopen tot 600-700 kilocalorieën. We weten dat het belangrijk is dat IC-patiënten voor hun herstel dagelijks niet te veel energie mogen binnenkrijgen. Daarnaast zijn ook voldoende voedingstoffen als eiwitten noodzakelijk. Die balans is door corona wat ingewikkelder geworden. Voorheen waren we op de IC gewend aan andere sedatiemiddelen, die geen calorieën leverden, maar deze bleken ook leverproblemen te kunnen opleveren. Dat is dus een lastige, dagelijkse puzzel.”

Beide diëtisten geven aan dat ze met elkaar, en in het team, steeds een goede zorgmodus weten te vinden. “We ondersteunen elkaar waar nodig en kijken kritisch naar de prioriteiten”, zegt Baukje. “Je kunt misschien niet alles meer doen zoals je het wilt en daardoor lever je misschien iets minder kwaliteit, maar met elkaar richt je het zo in dat je het toch kunt redden en elkaar verlichting kunt bieden.”

Tot nu toe lukt het de twee nog goed om de druk op het werk thuis uit het hoofd te halen. Des te vervelender is het als de diëtisten na een dag werken thuiskomen, ontspannen op de bank zitten en berichtjes in sociale media onder ogen krijgen van de mensen die denken dat het allemaal wel meevalt met corona of dat vaccineren onzin is. “Je zou haast willen zeggen, kom eens langs op onze afdeling”, zegt Baukje. “Helaas kan dat niet, maar dan zie je welke impact dit virus nog steeds heeft.” Mireille vult aan: “Gelukkig hebben we een leuk team in een fijn ziekenhuis. Aan de ene kant is de werkdruk hoger, maar er is meer saamhorigheid, met een team dat de schouders eronder zet. Het heeft twee kanten.”

Je las zojuist een premium artikel van de redactie van het Nederlands Tijdschrift voor Voeding en Diëtetiek, een uitgave van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten.