Zorgwekkende stijging levertransplantaties door leververvetting

Het aantal levertransplantaties door leververvetting als gevolg van leefstijl is in Nederland de afgelopen zeven jaar verdrievoudigd. Dit blijkt uit cijfers van het Erasmus MC in Rotterdam, na een inventarisatie door het MDL Fonds.

Waren het over de jaren 2017-2018 slechts enkele patiënten per jaar (10 van de 155, dus 6,5 procent van alle transplantaties), in 2023-2024 werden in het Erasmus MC 38 van de 200 patiënten (19 procent) getransplanteerd vanwege leververvetting door leefstijl. Landelijk betreft dat circa 50 patiënten per jaar die vanwege overgewicht een levertransplantatie ondergaan. Patiënten met alcohol gerelateerde leverontsteking zijn daarbij niet meegerekend.  

Prof. Harry Janssen, hoofd van de afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten (MDL) in het Erasmus MC, noemt de stijging zorgwekkend. “Veel mensen denken bij overgewicht aan hartproblemen of diabetes, maar leververvetting kan uiteindelijk een transplantatie noodzakelijk maken. Het schrijnende is dat dit met een gezonde leefstijl grotendeels te voorkomen is.”

Daar waar in het verleden in Nederland veelal levertransplantaties werden verricht voor virale hepatitis zien we recent dat de meeste patiënten een levertransplantatie ondergingen voor de complicaties van leververvetting. Opvallend daarbij is dat heel veel van de patiënten met leververvetting niet alleen levercirrose maar ook leverkanker ontwikkelen. Prof. Janssen zag deze trend al eerder tijdens zijn werk als leverarts in de Verenigde Staten.

Het aantal mensen met overgewicht in Nederland groeit. Parallel daaraan is ook een sterke toename van leververvetting zichtbaar. Uit Rotterdams bevolkingsonderzoek blijkt dat een derde van de bevolking leververvetting heeft. Andere onderzoeken laten hetzelfde beeld zien. Bij 4% van de bevolking (ca. 700.000 mensen) is sprake van actieve leverontsteking door leververvetting. Dit vergroot het risico op levercirrose, leverkanker en uiteindelijk een transplantatie. Alcoholgebruik verhoogt dit risico nog verder.

Mensen met diabetes type 2 lopen extra risico: 55% heeft leververvetting en bij 37% is er sprake van actieve leverontsteking. Wereldwijde gegevens tonen aan dat screening van deze groep essentieel is.

Gelukkig heeft de lever heeft een uitzonderlijk herstellend vermogen. Met een persoonlijke dieetbehandeling en een gezonde leefstijl kunnen problemen voorkomen worden en kan de vervetting worden teruggedraaid.

Om die reden is het MDL Fonds samen met MDL-artsen een voorlichtingscampagne. Onderdeel hiervan is de website Leverstijl.nl, waar bezoekers tips en informatie vinden over het voorkomen van leververvetting en een gezonde leefstijl.