Standpunt carnivoor dieet

Op social media zijn in toenemende mate influencers en coaches actief die een carnivoor dieet promoten als een gezond dieet. Dit dieet past niet binnen de Schijf van Vijf en verhoudt zich niet tot de Richtlijnen Goede Voeding. Ook is het geen geïndiceerd medisch voedingspatroon of dieet bij een specifieke aandoening of een combinatie van aandoeningen.

Een carnivoor dieet is een voedingspatroon waarbij je uitsluitend of voornamelijk dierlijke producten eet, zoals vlees, vis, eieren en zuivel. Groenten, fruit, granen, noten en peulvruchten worden niet of nauwelijks gegeten. Het dieet is extreem koolhydraatarm en rijk aan eiwitten en vetten.

Deze influencers en coaches suggereren dat het carnivoor dieet leidt tot gewichtsverlies, het verminderen van ontstekingen, verbetering van de spijsvertering en een stabiele bloedsuikerspiegel. Over deze effecten bestaat geen wetenschappelijke consensus.

Het carnivoor dieet kan zorgen voor tekorten aan vezels, vitamines en mineralen, verhoogde inname van verzadigd vet en cholesterol en mogelijke belasting van de nieren door de bereidingswijze. Een hoge consumptie van rood en bewerkt vlees hangt daarnaast samen met een verhoogd risico op verschillende soorten kanker, diabetes type 2 en beroerte. Bewerkt vlees bevat vaak veel zout en verzadigd vet, wat ook kan bijdragen aan een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten.

Voor gezonde burgers gelden de voedingsadviezen van de Gezondheidsraad: de Richtlijnen Goede Voeding. Deze richtlijnen zijn wetenschappelijk onderbouwde aanbevelingen, bedoeld om een gezond en duurzaam voedingspatroon te bevorderen en het risico op chronische ziekten te verlagen. De Richtlijnen Goede Voeding zijn door het Voedingscentrum vertaald in de Schijf van Vijf. Er kunnen gezondheidsrisico’s ontstaan als de voedingsinname afwijkt van de Schijf van Vijf. Voor mensen met een ziekte of kwetsbare gezondheid kan een aangepast voedingspatroon nodig zijn op basis van gevalideerde (para)medische richtlijnen en behandelprotocollen.

Een aantal van de influencers die het carnivoor dieet adviseert, voert de titel diëtist. Het is hierbij niet altijd direct duidelijk of zij die titel ook mogen voeren. Dit mag alleen na het volgen van een door de NWAO geaccrediteerde HBO-opleiding Voeding & Diëtetiek met een paramedische afstudeerrichting. In die gevallen waar ze de titel mogen voeren, constateert de NVD dat deze influencers hun titel diëtist invullen op een manier die zich niet verhoudt tot de beroepscode diëtist 2024 en dat zij niet handelen conform het beroepsprofiel diëtist 2023, zoals opgesteld door de Nederlandse Vereniging van Diëtisten. Binnen deze kaders staat het werken vanuit het diëtistisch zorgproces en wetenschappelijke consensus centraal.

Patiënten en consumenten kunnen op basis van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een klacht indienen tegen paramedische professionals bij het Klachtenloket Paramedici. Bij direct gevaar voor de gezondheid of oneigenlijk gebruik van de wettelijk beschermde titel ‘diëtist’ kan een melding worden gedaan bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

De diëtetiek is gebaseerd op wetenschappelijke kennis – ‘evidence-based practice’ en ‘practice-based evidence’ – over het consumeren van voeding, het functioneren van het menselijk lichaam en de psychologie van gedragsverandering. Diëtetiek gaat – vanuit deze drie invalshoeken – uit van een optimale voedingsstatus voor ieder mens, als de basis voor een gezond leven of in een specifieke situatie. Vaak is het om medische redenen nodig om mensen te ondersteunen in het bereiken van een optimale voedingsstatus door een gepersonaliseerd dieetadvies, begeleiding en coaching.

Dat doet de diëtist vanuit de principes van Samen Beslissen; de diëtist schrijft niet voor, maar onderzoekt samen met de cliënt wat nodig maar ook haalbaar is en zet aan tot aanpassing of verandering. Dat is het vak van de diëtist als paramedicus. Bij veel aandoeningen kan een gepersonaliseerde dieetbehandeling op basis van wetenschappelijke consensus (en indien relevant een combinatie van richtlijnen) het verschil maken bij genezing, herstel en kwaliteit van leven van een patiënt of cliënt.