Nederlandse Vereniging van Diëtisten waarschuwt voor medische zelftesten

In de uitzending van Radar van 28 oktober 2024 werden medische zelftesten kritisch belicht. Deze zelftesten – denk aan testen voor “lekkende darmen”, “hart- en vaatindicatoren” en “hormoonbalans” – worden gepresenteerd als tools voor preventieve zorg en verbetering van leefstijl. Helaas wekken ze vaak de indruk dat ze grip geven op gezondheid, terwijl ze eerder zorgen voor verwarring en mogelijk zelfs de druk op de eerstelijnszorg verhogen.

Zelftesten zouden mensen moeten helpen, maar in werkelijkheid creëren ze vaak onnodige zorgen. Of geven ze ten onrechte juist een te positief beeld. Het blijft de rol van de diëtist en andere zorgprofessionals om gezondheid in een breed perspectief te bekijken en zo zorg op maat te bieden bij ziekte.

Hoewel deze zelftesten beloven om gezondheidsklachten vroegtijdig op te sporen en preventieve adviezen te bieden, leidt de uitslag niet zelden tot een bezoek aan de huisarts. Dit verhoogt de druk op de eerstelijnszorg in plaats van dat het bijdraagt aan kostenbesparing.

Bovendien krijgen gebruikers van deze testen vaak voedingsadviezen waarvan het onduidelijk is of deze adequaat zijn of op welke erkende richtlijnen ze zijn gebaseerd. Ook wordt mensen door zelftesten soms een diagnose verstrekt met een advies voor een eliminatiedieet als behandeling. Het weglaten van voeding zonder dat daar een medische aanleiding  voor is, kan juist leiden tot ongezond eetgedrag en het onvoldoende binnenkrijgen van voedingsstoffen.

Naast het risico op verkeerde interpretaties en het missen van serieuze gezondheidsproblemen, zeggen de meetresultaten vaak weinig over de daadwerkelijke gezondheidstoestand. Dat een bepaalde stof in het lichaam aanwezig is, betekent niet automatisch dat er een gezondheidsprobleem is. Zo vraagt een diagnose als “lekkende darm” om veel zorgvuldiger onderzoek en zorg op maat dan een zelftest kan bieden.

Als NVD roepen we diëtisten op om terughoudend te zijn om samen te werken met aanbieders van commerciële zelftesten. We verwijzen daarbij naar de Beroepscode voor diëtisten. En natuurlijk blijven we ons inzetten voor betrouwbare informatie en zorg op maat vanuit het professionele, erkende zorgperspectief. Ook bij preventieve zorg moet kwaliteit en professionaliteit altijd voorop staan.